Terug naar overzicht

Header image alt
Aanleg Onderhoud

Een voedselbos(je) in jouw tuin? Zo begin je eraan

Een tuin om het jaar rond uit te smullen, met een minimum aan onderhoud? In een voedselbos(je) groeien fruit, bessen, noten, groenten en kruiden in harmonie bij elkaar. Het kan zelfs in een kleine tuin. 

Een voedselbos lijkt op een natuurlijk bos, maar dan met veel verschillende, voornamelijk eetbare planten die in harmonie bij elkaar groeien. Door de veelheid aan fruit, bessen, noten, groenten en kruiden valt er in een voedselbos(je) bijna het jaar rond wat te oogsten. Een voedselbos is dan ook een echte snoeptuin, waarin je regelmatig wandelt om te plukken en te rapen. Het kan zelfs op een klein stukje tuin.  

Jaar rond smullen, met laagjes 

De kracht van een voedselbos zit hem in de lagen. Dat laagjesprincipe kun je perfect in een deel van je eigen tuin toepassen! De basislaag bestaat uit eetbare wortels, knollen en paddenstoelen zoals shiitakes. Daarboven groeien lage planten zoals (bos)aardbeien en struikjes bosbessen, en vaste planten en kruiden zoals zuring, oerprei, artisjok, asperge, eeuwig moes, zeekool, rabarber,…. Nuttige planten als smeerwortel en lupinen vormen er natuurlijke voeding voor de andere planten. Dan volgen de bessen zoals frambozen, aalbessen, cassis en stekelbes; denk ook aan de minder bekende olijfwilg of honingbes, en klimmers als bramen en Japanse wijnbes. Zorg her en der ook voor groenten die zich makkelijk uitzaaien en waar je je tot diep in de herfst nog blaadjes die kunt plukken zoals veldkers, postelein, Turkse raket, barbarakruid, doorlevende venkel... 

Ontdek hier de makkelijkste bessen voor jouw tuin

Bomen voeden de bodem 

De hoogste laag van je voedselbos bestaat uit klassieke maar ook minder bekende vruchtbomen zoals mispel, kweepeer, moerbei, kornoelje, vlier, kaki, amandel, abrikoos, pawpaw…  In een kleine tuin kies je voor laag- of halfstammen, heb je meer plaats dan kun je een hoogstam toevoegen, of een écht grote boom zoals walnoot, linde, kastanje, kers….  Tussen de bomen klimmen kiwi(bes) en druiven. De bomen vormen een essentieel element in het voedselbos. Ze zorgen voor beschutting en schaduw en leveren bladafval, dat vergaat tot humus en cruciaal is voor een gezonde bodem.  

Hoe en wanneer (fruit)bomen planten?

Paradijs voor dieren 

Niet alle planten produceren voedsel voor de mens, in een voedselbos wordt ook aan de dieren gedacht! Voorzie nectarbronnen voor bijen en hommels, en bessen die vogels lekker vinden zoals lijsterbes. Tussen de vele laagjes en verschillende soorten voelen inheemse dieren en insecten zich veilig, en vinden ze volop voedsel en woongelegenheid. Tegelijk houden ze ook de plaagdieren onder controle. Een voedselbos vormt een sterk ecosysteem vol biodiversiteit.  

En het onderhoud?  

Een voedselbos vraagt de eerste jaren wat werk, daarna houdt het zichzelf grotendeels in stand. (Jonge) fruitbomen en bessenstruiken moeten gesnoeid worden, en jonge aanplant geef je de eerste jaren extra water in een droge periode. Het onkruid houd je onder controle door selectief te maaien en goed te mulchen. Spitten doe je niet. Door de hoge diversiteit aan planten en door minimaal in te grijpen, blijft de bodem in balans en worden de planten weerbaarder tegen ziekten en plagen, tegen droogte of overvloedige regen. In een voedselbos floreert het bodemleven en bouw je een sterk ecosysteem op vol biodiversiteit.  

Een handige gids bij het snoeien van fruitbomen en bessenstruiken

Zo begin je aan een voedselbos(je) 

Controleer eerst de bodem, met een DCM Bodemanalyse Testkit, en kies planten die erbij passen. Houd ook rekening met de wind en de zon. Plant de bomen en hagen aan de zijde met de meeste wind en aan de noordrand. Aan de zuidkant komen zonminnende kruiden en bessen. Vorstgevoelige soorten plant je pas wanneer het bos al wat meer beschutting biedt.  

DCM Bodemanalyse Testkit thumbnail
DCM Bodemanalyse Testkit

Hoe vruchtbaar is uw tuin?
Kort samengevat

Een voedselbos(je) is een eetbare tuin waar fruit, noten, groenten en kruiden in lagen samen groeien, en waar je zowat het jaar rond in kunt oogsten. 

De eerste jaren vragen de jonge planten wat aandacht, daarna onderhoudt het bos zich grotendeels zelf. De rijke variatie aan inheemse dieren helpt de plagen onder controle te houden.

Controleer eerst de bodem en kies planten die erbij passen. Plant bomen en struiken in functie van de wind en de zon.

Summary image alt